Үздік эргономикалық шешімдер

«Ойын арқылы оқыту» — біздің тәжірибе
«Орта –үшінші педагог»
Біздің бөбкжайымыздың инновациялық іс-әрекеттері
Ата-аналармен жұмыс жасаудағы ең жақсы тиімді тәжірибе
Мерекелер және ойын-сауық
Кері байланыс – өзгерістер тынысы (МДҰ даму жоспары) суреттегідей бөлек бөлек ссылкамен орналастырыңыз

---

Балабақшада эргономикалық шешімдер балалардың денсаулығы мен әл-ауқатын жақсарту, олардың дамуына қолайлы жағдайлар жасау үшін маңызды. Эргономика — бұл адамдардың жұмыс және өмір сүру ортасын олардың физиологиялық және психологиялық қажеттіліктеріне сәйкес келтіру процесі. Балабақшада эргономикалық шешімдер баланың дұрыс дамуына, денсаулығының сақталуына және оқу процесінің тиімділігіне әсер етеді. Оқыту-тәрбиелеу процесінің эргономикалық-педагогикалық компонентінің рөлі психологиялық және әлеуметтік-мәдени әлеуеттілігін жүзеге а асыру, білім беру іс-әрекетіне қамтылушылардың денсаулығын сақтау,нығайту, оқыту сапасын қамтамасыз ету, тәрбиеленушілердің шығармашылық қабілеттерін дамыту болып табылады. 1. Жиһаздар мен құрал-жабдықтар - Биіктігі мен өлшемі баланың жасына сай келетін жиһаз: Балаларға ыңғайлы, еркін отыруға мүмкіндік беретін үстелдер мен орындықтар, олардың бойына сәйкес келетін биіктіктері реттелетін болуы қажет. Бұл баланың дұрыс отыруын қамтамасыз етіп, денсаулығын сақтауға көмектеседі. - Қауіпсіз жиһаз: Барлық жиһаздың өткір бұрыштары болмауы, жұмсақ жабындармен қорғалуы тиіс. Бұл балалардың жарақат алу қауіпін азайтады. - Мобильді жиһаз: Оқу бөлмелерінде жиһазды жылжытуға оңай болуы керек, бұл балаларға кеңістік жасауға және еркін қозғалуына мүмкіндік береді. 2. Оқу және ойын аймақтарының эргономикасы - Функционалды және қауіпсіз ойын алаңдары: Ойын және оқу аймақтары балалардың шығармашылығын дамытуға, оларды әлеуметтік дағдыларға үйретуге бағытталуы керек. Бұл аймақтар кең, ашық және қауіпсіз болуы қажет, сондай-ақ ойыншықтар мен жабдықтар балалардың жасына және дамуына сәйкес болуы тиіс. - Ыңғайлы оқу орындары: Әрбір бала үшін оқу процесі кезінде оңтайлы орын мен кеңістік қамтамасыз етілуі қажет. Бұл балалардың назарын жинақтауға және оқу сапасын арттыруға көмектеседі. - Жиһаздың икемділігі: Оқу және ойын алаңдарын жиі ауыстыру және жаңа жағдайлар жасау үшін жиһаздарды реттеуге болады. Бұл балаларға үнемі жаңалыққа қызығушылық тудырады. 3. Денсаулықты сақтау мен сақтандыру жүйесі - Дұрыс температура және желдету жүйесі: Балабақша бөлмелерінде тұрақты температура мен ауа сапасын сақтау маңызды. Қыста және жазда ауа температурасының бірқалыпты болуы балалардың денсаулығына жағымды әсер етеді. Жақсы желдету жүйесі бөлмелерде таза және таза ауаға мүмкіндік береді. - Гигиеналық жағдайлар: Балабақшада санитарлық нормаларды сақтау өте маңызды. Суды үнемі ауыстыру, қол жууға арналған жеке орындар мен жабдықтар орнату балалардың денсаулығын сақтауға көмектеседі. - Дыбыстың реттелуі: Дыбыстық ластануды азайту үшін акустикалық материалдар қолдану қажет. Бұл балалардың жүйке жүйесінің әлсіреуіне жол бермей, олардың көңіл-күйін жақсартады. 4. Тиімді жарықтандыру - Табиғи жарықтың қолжетімділігі: Балабақша бөлмелері табиғи жарықпен жақсы қамтамасыз етілуі керек. Терезелер үлкен және тиімді орналастырылып, жарықтың көп түсуін қамтамасыз ету баланың көзіне түсетін жүктемені азайтады. - Жасанды жарық: Балаларға арналған арнайы жарықтандыру шешімдері таңдалуы тиіс. Бөлмелерде жұмсақ, көзді шаршатпайтын жарық қолдану керек. Сонымен қатар, жарықтың күші мен бағытын реттеуге мүмкіндік беретін жүйелер орнату керек. 5. Әлеуметтік және психологиялық жайлылық - Түстердің үйлесімі: Мектепке дейінгі мекемелерде қолайлы атмосфера қалыптастыру үшін жұмсақ, табиғи және балалардың психологиялық жағдайына қолайлы түстерді пайдалану қажет. Көк, жасыл және сары түстер баланың тынышталуына және шығармашылық қабілеттерін дамытуды ынталандырады. - Қоршаған ортаны тәрбиелеу: Балалар үшін эстетикалық жағымды және қызықты орта жасалуы тиіс. Мысалы, қабырғаларда балалардың шығармашылығын көрсететін көрнекі құралдар мен өнер туындылары орналастырылуы мүмкін. Бұл балалардың эмоционалды және танымдық дамуына ықпал етеді. 6. Қауіпсіздік және қозғалыс еркіндігі - Балалардың еркін қозғалуына мүмкіндік: Балабақшадағы барлық бөлмелердің кең және балалардың еркін қозғалуына мүмкіндік беруі өте маңызды. Жиһаз бен ойын құрылғыларының орналасуы балалардың бір-біріне кедергі жасамай, еркін қозғалуына мүмкіндік беретіндей етіп реттелуі тиіс. - Қауіпсіздік шаралары: Барлық электрлік құралдар мен құрылғылар балаларға зиян келтірмейтіндей жасалуы керек. Әрбір бөлмеде қауіпсіздік белгісі мен ескерту жүйелері болуы тиіс. 7. Педагогикалық еңбекті жеңілдету - Педагогтарға ыңғайлы жұмыс орындары: Педагогтар үшін жұмыс орындарының эргономикалық тұрғыдан ұйымдастырылуы қажет. Орындықтар мен үстелдер олардың денсаулығына қауіп төндірмей, дұрыс жұмыс істеуге мүмкіндік беретіндей болуы тиіс. - Әдістемелік және оқу құралдарының қолжетімділігі: Барлық оқу құралдары мен материалдар педагогтардың қолында болатындай етіп ұйымдастырылуы керек. Бұл оқу процесінің тиімділігін арттырып, педагогтың жұмысын жеңілдетеді. Мектепке дейінгі мекемелердегі эргономикалық шешімдер балалардың денсаулығына, психологиялық жайлылығына, шығармашылық қабілеттерінің дамуына, сондай-ақ педагогтардың тиімді жұмыс істеуіне ықпал етеді. Бұл шешімдер оқу процесінің сапасын арттырып, балабақшада қолайлы және қауіпсіз орта қалыптастыруға мүмкіндік береді. Ұлытау облысы білім басқармасының Жезқазған қаласы білім бөлімінің «Салтанат» бөбекжайы КМҚК 11 топ жұмыс жасайды.7 қазақ тілді, 4 орыс тілді. Сонымен қатар, қазақ тілі кабинеті, музыкалық зал, спорт залы, логопед, психологи кабинеттері бар. Балабақшадағы топ бөлмелері — балалардың дамуы мен тәрбиесіне қолайлы жағдайлар жасау үшін арнайы ұйымдастырылған кеңістіктер. Әрбір топ бөлмесі баланың жас ерекшелігіне, оқу бағдарламасына, педагогикалық мақсаттарға сай жасақталады. Топ бөлмесінің ұйымдастырылуы балалардың білім алуын, ойын арқылы дамуын және әлеуметтік өзара әрекеттесуін қолдауға бағытталған. Балабақшадағы топ бөлмелері баланың дамуында ерекше рөл атқарады. Бөлмелердің ұйымдастырылуы, балалардың жас ерекшеліктері мен қажеттіліктеріне сәйкес. Оқу мен ойын процесі біртұтас үйлесімді болуы үшін бөлмелердің әртүрлі аймақтарға бөлінген, құрал-жабдықтармен жабдықталып, қауіпсіздік шаралары сақталған. Топ бөлмелері тек қана балалардың дамуына арналған кеңістік емес, сонымен қатар олардың эмоциялық жайлылығы мен әлеуметтік дағдыларын қалыптастыру үшін де маңызды орын болып табылады. Бөлмеде әр түрлі аймақтар, тақырыптық және қызметтік аймақтар болуы маңызды. - Оқу аймағы: Бұл аймақ балаларға ұйымдастырылған іс әрекеттерді жүргізуге, математикалық ойындар мен тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді. Оқу аймағында балалар үшін үстелдер мен орындықтар қойылған, сонымен қатар оларды қызықтыратын көрнекі материалдар, ойыншықтар мен әдістемелік құралдар бар. - Ойын аймағы: Бала үшін ойын — бұл негізгі іс-әрекет түрі. Осы себепті ойын аймағы үлкен және әртүрлі ойыншықтар мен дидактикалық ойын құралдарымен жабдықталған. Мұнда балалар әлеуметтік дағдыларды дамыта отырып, топпен немесе жеке ойнай алады. Ойыншықтар әртүрлі болуы керек: құрылыс конструкторлары, қуыршақтар, машиналар, арнайы тақырыптық ойындар (мысалы, асхана, дүкен, саябақ), шығармашылық құралдар (пластилин, бояулар, сурет салу материалдары). - Шығармашылық аймақ: Бұл аймақ балалардың өнер мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға арналған. Мұнда сурет салу, құрастыру, музыка жасауға арналған құралдар мен материалдары бар. Бұл аймақта балалар өздерінің қиялдарын жүзеге асырып, шығармашылық қабілеттерін дамытады. - Дене шынықтыру аймағы: Бұл аймақ физикалық белсенділікке арналған. Онда балалар түрлі қозғалыс ойындарымен айналысып, моториканы дамытуға мүмкіндік алады. Бұл үшін арнайы кілемшелер, секіруге арналған құралдар, доптар мен басқа да спорттық жабдықтары бар. - Қоршаған ортаны танып-білу аймағы: Балалар үшін әртүрлі табиғи құбылыстар мен қоршаған ортамен танысу маңызды. Мұндай аймақта табиғатқа арналған көрнекі материалдар (жасыл өсімдіктер, табиғи материалдар), кішкентай жануарлар немесе құстармен танысудың интерактивті элементтері орналасқан. - Тыныштық аймағы: Бұл аймақ тынышталу, демалу және жеке уақыт өткізу үшін бөлінеді. - Гигиеналық аймақ: Әр топ бөлмесінде балалардың гигиеналық қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін санитарлық орындар, қол жуу және дәретхана аймақтары бар. Балалардың гигиеналық дағдыларын қалыптастыру үшін арнайы орындар мен құралдар ұсынылады. Жатын бөлмелер стационарлық кереуеттермен жабдықталған, бір топта балалар саны бойынша қабықшалар бар. Төсек жабдықтары жеткілікті мөлшерде бар-3 ауыстырылатын жиынтық. Қабылдау бөлмелерінде СанПИН талаптарына сәйкес балаларды шешіндіруге арналған шкафтар бар. Балабақшадағы қазақ тілі кабинеті — бұл балалардың қазақ тілін үйрену процесін ыңғайлы, қызықты және тиімді ету үшін маңызды. Оқу бөлмесінің дұрыс ұйымдастырылуы, оның заманауи жабдықтармен қамтылуы мен қолайлы ортаның болуы балалардың тілдік дағдыларын дамытуға үлкен септігін тигізеді. Кабинет қажетті көрнекі материалдармен, оқу-әдістемелік әдебиеттермен жабдықталған. Қазақ тілі мұғалімі аудиоматериал, дидактикалық және әдістемелік материал жинақтап, жүйелендірді. Мектеп жасына дейінгі балалар мен педагогтардың мемлекеттік тілді сапалы оқытуына ықпал ететін құралдары бар. Қазақ халқының тұрмысы мен мәдениеті жиналған киіз үйдің фрагменті жабдықталған. Музыка залы балабақшадағы шығармашылық, танымдық, мәдени білімнің маңызды ортасы болып табылады. Бұл орын балалардың музыкалық, эмоционалды және әлеуметтік дамуына ықпал етеді. Музыкалық сабақтар балалардың шығармашылық дағдыларын қалыптастырып, өздерін көрсету мүмкіндігін береді. Жақсы ұйымдастырылған музыка кабинеті балабақшадағы оқыту мен тәрбиелеу процесін толықтырып, баланың жалпы дамуына маңызды үлес қосады. Балабақшадағы спорт залы — балалардың физикалық дамуында, денсаулығын нығайтуда, қозғалыс дағдыларын қалыптастыруда өте маңызды рөл атқарады. Спорт залы — бұл балалардың дене шынықтырумен айналысуына мүмкіндік беретін арнайы жабдықталған орын. Мұнда балалар түрлі спорттық және ойын әрекеттері арқылы дене күшін, ептілігін, шапшаңдығын дамытады, сонымен қатар ұжымдық жұмыс, топтасып әрекет ету сияқты әлеуметтік дағдыларды меңгереді. Балабақшадағы спорт залдың маңызы: 1. Физикалық дамуды қолдау: Спорт залы балалардың жалпы денсаулығын жақсартып, олардың бойында күш пен икемділік, үйлесімді қозғалыс дағдыларын қалыптастырады. 2. Қозғалыс және ойын арқылы дамыту: Спорт залында балалар түрлі қозғалыс ойындары мен жаттығулар арқылы физикалық дағдыларды дамытып, шапшаңдық, тепе-теңдікті сақтай білу, координация, икемділік сияқты қасиеттерін жетілдіреді. 3. Әлеуметтік дағдыларды қалыптастыру: Ұжымдық ойындар мен топтық жаттығулар балалардың өзара қарым-қатынастарын жақсартуға, топпен жұмыс істей білу, өзара көмек көрсету дағдыларын дамытуға ықпал етеді. 4. Балалардың психологиялық жағдайына әсері: Жаттығулар балалардың өзін-өзі бағалау деңгейін арттырады, оларды жігерлендіреді және өз-өзіне сенімділікті қалыптастырады. Балабақшадағы психолог кабинеті – балалардың психологиялық денсаулығын қорғауға, олардың әлеуметтік, эмоционалды және когнитивті дамуын қолдауға арналған маңызды кеңістік. Мұндай кабинет баланың жеке тұлғалық дамуын, өзін-өзі тану және қоршаған ортамен қарым-қатынасын қалыптастыруда ерекше рөл атқарады. Психолог кабинетінің дұрыс ұйымдастырылуы баланың психологиялық проблемаларын ерте анықтауға, оларды шешуге, сондай-ақ педагогтар мен ата-аналарға кеңес беру мен қолдау көрсетуге мүмкіндік береді. Түзету және диагностикалық жұмыстарды орындау кезінде қолданылатын көрнекі құралдар, әдістемелік материалдар шоғырланған. Айна бар эмоциялар бұрышы, дидактикалық ойыншықтар жиынтығы, шағын және үлкен ойын материалдарының жиынтығы, сондай-ақ арнайы жасалған қабырға ойындары, түзету жұмыстарын жүргізуге арналған құралдар бар. Балабақшадағы логопед кабинеті – балалардың тілдік дамуында қиындықтары бар тәрбиеленушілерге арналған арнайы бөлме. Логопед кабинеті баланың сөйлеу қабілетін дамытуға, сөйлеу тіліндегі ақауларды түзетуге бағытталған арнайы құралдар мен әдістемелерді қолданатын маңызды орталық болып табылады. Логопедтің негізгі міндеті — балалардың сөйлеу, есту, түсіну және әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын жетілдіру. Логопед кабинетін ұйымдастырудың маңызы: 1. Тілдік және сөйлеу дағдыларын дамыту: Логопед кабинетінде балалардың сөйлеу қабілеттері мен дағдыларын дамытуға арналған арнайы жұмыстар жүргізіледі. Мұнда балалар сөздерді дұрыс айтуға, дыбыстарды дұрыс дыбыстауға, сөздік қорды кеңейтуге, тілдің грамматикалық құрылымын меңгеруге бағытталған түрлі жаттығулар жасайды. 2. Тіл кемістіктерін түзету: Логопед кабинеті сөйлеу тіліндегі ақауларды түзетуге арналған арнайы әдістер мен жаттығуларды қолдануға мүмкіндік береді. Мысалы, дыбыстарды дұрыс айту, сөйлеу жылдамдығын реттеу, сөзді дұрыс қолданып, фразаларды дұрыс құрастыру. 3. Балалардың психологиялық және эмоционалдық жағдайын жақсарту: Тілдік қиындықтары бар балалар кейде өздерін әлеуметтік ортада дұрыс көрсету қиындықтарына ұшырайды. Логопедтің көмегімен олар өздерін сенімді әрі еркін сезініп, балалардың эмоционалдық жағдайлары да жақсарады. Түзету және диагностикалық жұмыстарды орындау кезінде қолданылатын көрнекі құралдар, әдістемелік материалдар шоғырланған. Айна бар эмоциялар бұрышы, дидактикалық ойыншықтар жиынтығы, шағын және үлкен ойын материалдарының жиынтығы, сондай-ақ арнайы жасалған қабырға ойындары, түзету жұмыстарын жүргізуге арналған құралдар бар. Балабақшадағы әдіскер кабинеті — балабақшадағы оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру, педагогтардың кәсіби біліктілігін арттыру, оқу бағдарламалары мен әдістемелерін жетілдіру және балалардың дамуын тиімді бақылау үшін қажетті маңызды кеңістік. Әдіскер кабинеті — балабақшадағы барлық педагогикалық қызметті үйлестіретін және әдістемелік көмек көрсететін орталық болып табылады. Бөбекжайда пәндік-дамытушы орталықтар тек топ бөлмесінде ғана емес, сонымен қатар қабылдау бөлмесінде және бөбекжайдың дәліздердерінде бизибордтар орналастырылған.